Pankreatitis: uzroci, vrste i simptomi
Pankreatitis je stanje koje nastaje kada enzimi koje pankreas proizvodi za varenje počnu da djeluju na sam pankreas umjesto da se aktiviraju u crijevima. Ova upala može izazvati jake bolove u stomaku i različite komplikacije ako se ne liječi na vrijeme.
Uloga pankreasa
Pankreas je izdužena žlijezda smještena iza želuca. Ima dvije glavne funkcije: proizvodi enzime potrebne za varenje i hormone, poput insulina i glukagona, koji regulišu nivo šećera u krvi. Enzimi se oslobađaju u tanko crijevo gdje pomažu u razgradnji masti i proteina, dok hormoni ulaze u krvotok i održavaju ravnotežu šećera.
Vrste pankreatitisa
Akutni pankreatitis
Ova forma pankreatitisa se javlja iznenada i traje kratko. Kod većine osoba simptomi se povuku uz odgovarajući medicinski tretman. U težim slučajevima, može doći do infekcija, stvaranja cista ili oštećenja pankreasa i drugih organa poput pluća, bubrega i srca.
Najčešći uzroci akutnog pankreatitisa:
-
Žučni kamenac koji blokira protok enzima iz pankreasa
-
Povišeni trigliceridi u krvi
-
Prekomjerna konzumacija alkohola
-
Autoimune reakcije
-
Povrede stomaka
-
Određeni lijekovi
-
Genetska oboljenja kao što je cistična fibroza
-
Infekcije, uključujući virus zaušnjaka kod odraslih
Uobičajeni simptomi:
-
Bol u gornjem dijelu stomaka (često se širi u leđa)
-
Mučnina i povraćanje
-
Nadutost i osjetljivost stomaka
-
Povišena temperatura, ubrzan puls
Hronični pankreatitis
Hronični oblik karakterišu dugotrajne ili ponavljajuće upale koje mogu trajno oštetiti pankreas. Ovo stanje često ometa normalnu probavu i apsorpciju hranjivih tvari, što može dovesti do gubitka težine i nutritivnih deficita.
Uzroci hroničnog pankreatitisa uključuju:
-
Dugotrajna konzumacija alkohola
-
Hipertrigliceridemija (visok nivo masnoća u krvi)
-
Suženje pankreasnog kanala
-
Genetske predispozicije
-
Autoimuna oboljenja
-
Poremećaji metabolizma poput hiperkalcijemije
Mogući simptomi:
-
Stalni ili povremeni bolovi u stomaku
-
Gubitak težine bez očiglednog razloga
-
Poremećaji varenja i apsorpcije hrane
Važno je znati
I akutni i hronični pankreatitis zahtijevaju medicinsku procjenu i liječenje. Ako se javi bilo koji od navedenih simptoma, preporučuje se što prije posjetiti ljekara radi dijagnoze i pravovremenog tretmana.