Najstarija egipatska DNK otkriva iznenađujuće poreklo: Nova saznanja mijenjaju pogled na drevni Egipat
Genetsko istraživanje iz 4.800 godina stare grobnice donosi revolucionarne uvide o porijeklu stanovništva Starog Egipta
U oblasti arheogenetike, retko se dešavaju otkrića koja značajno preoblikuju razumevanje velikih civilizacija. Međutim, upravo to se dogodilo zahvaljujući uspešnom sekvenciranju najstarijeg poznatog kompletnog ljudskog genoma sa teritorije Egipta, starog između 4.500 i 4.800 godina.
Revolucionarno genetsko istraživanje objavljeno u časopisu Nature
Istraživački tim sa Instituta Francis Crick i Univerziteta John Moores iz Liverpula objavio je rezultate studije u prestižnom časopisu Nature. DNK materijal potiče iz zuba muškarca sahranjenog u selu Nuvajrat, oko 265 km južno od Kaira, iz perioda kada su se gradile prve piramide — prelaz iz ranodinastijskog perioda u doba Starog kraljevstva.
Uprkos izazovnim uslovima za očuvanje DNK u egipatskoj klimi, genetski materijal je sačuvan zahvaljujući netipičnom načinu sahrane — telo je bilo položeno u keramičku posudu u suvom tlu, što je omogućilo izuzetnu konzervaciju, pre nego što je mumifikacija postala uobičajena praksa.
DNK pokazuje povezanost s drevnom Mezopotamijom
Jedan od najzanimljivijih nalaza je podatak da oko 20% genetske strukture ove osobe potiče iz oblasti današnjeg Iraka, nekadašnjeg Sumeranskog carstva. Ostatak genetskog profila ima poreklo iz Severne Afrike.
Ovo otkriće pruža prvi direktan genetski dokaz o migracijama i genetskom mešanju stanovništva između Egipta i regiona zapadne Azije u najranijim fazama formiranja egipatske civilizacije.
Profil drevnog Egipćanina iz Nuvajrata
Na osnovu forenzičke i osteološke analize, istraživači su rekonstruisali profil ove osobe:
-
Pol: Muški
-
Starost u trenutku smrti: oko 60 godina
-
Zanimanje: Grnčar
-
Mesto života: Egipat
-
Društveni status: Viši sloj, što je neuobičajeno za zanatliju
Analiza zuba otkrila je hemijske tragove ishrane i okolišnih uslova, potvrđujući da je osoba odrasla u Egiptu, iako ima genetske korene iz Mezopotamije.
Rekonstrukcija lica i istorijska pozadina
Koristeći napredne forenzičke metode, naučnici su uspeli da rekonstruišu lice ove drevne osobe. Profesor Linus Girdland Flink sa Univerziteta u Aberdinu istakao je da su ostaci pronađeni još 1902. godine, ali su sačuvani kroz turbulentne događaje 20. veka, uključujući bombardovanje Liverpula tokom Drugog svetskog rata. Danas, zahvaljujući savremenim tehnologijama, ovaj čovek “ponovo govori”.
Grnčar s visokim statusom – društvena anomalija?
Jedan od izazovnih momenata studije jeste činjenica da je grnčar iz Nuvajrata sahranjen s natprosečnim bogatstvom za svoj stalež. Profesor Joel Irish, koautor studije, otvara nekoliko mogućih objašnjenja:
-
Da li je izuzetna veština doprinela društvenom uzdizanju?
-
Možda je imao poseban status u religijskom ili kulturnom kontekstu tog doba?
-
Da li je genetsko poreklo iz Mezopotamije imalo politički ili diplomatski značaj?
DNK kao ključ za razumevanje migracija i kulturnih veza
Glavna autorka studije, dr. Adelin Morez Džejkobs, naglašava važnost kombinovanja genetskih, hemijskih i antropoloških podataka za dobijanje sveobuhvatne slike života u drevnom Egiptu. Ovo otkriće, kaže ona, predstavlja tek početak i očekuje se da će buduća istraživanja dodatno osvetliti obim migracija iz Azije u Egipat u ranom bronzanom dobu.
Najnoviji genetski nalazi potvrđuju dugogodišnje arheološke pretpostavke — da se Egipat od najranijih faza civilizacije razvijao u dinamičnoj interakciji sa kulturama Plodnog polumeseca. Genetika sada pruža čvrst dokaz tih veza, obogaćujući razumevanje jednog od najfascinantnijih perioda ljudske istorije.
Drevni Egipat više nije izolovana civilizacija iz peska i kamena — već složen, povezan svet čija priča tek počinje da se dešifruje, gen po gen.